W jaki sposób można zaoszczędzić pieniądze przy zakupie jednostek funduszy?

Które koszty są istotne i na które koszty właściciele funduszy powinni zwrócić uwagę?

Na koszty składają się następujące pozycje:

• opłata spółki zarządzającej funduszem,

• ewentualnie wynagrodzenie spółki zarządzającej uzależnione od wyników,

• opłata banku depozytariusza.

Roczne opłaty spółki zarządzającej często kształtują się na poziomie ok. 0,2% (w przypadku funduszy indeksowych) do 2,0% (w przypadku funduszy zarządzanych aktywnie) rocznie. Są one naliczane od wartości aktywów netto funduszu i automatycznie od niej odejmowane. Roczne opłaty za zarządzanie funduszami indeksowymi są znacznie niższe niż koszty funduszy zarządzanych aktywnie, ponieważ nie trzeba opłacać zespołu analityków i zarządzających.

W przypadku niektórych funduszy oprócz opłaty za zarządzanie warunki inwestycyjne przewidują również opłaty za wyniki dla zarządzających. Spółka zarządzająca otrzymuje te premie za wyniki wynikające z aktywów funduszu tylko w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń, np. osiągnięcia rocznego wyniku lepszego od stopy odniesienia (tzw. benchmarku). Składniki aktywów funduszu muszą być zdeponowane w banku depozytariuszu. Z tego tytułu bank depozytariusz pobiera od funduszu roczną opłatę, której kalkulacja określona jest w warunkach inwestycyjnych. Zazwyczaj jest ona naliczana jako procent od aktywów funduszu.

Ponadto wszystkie zmiany w portfelu funduszu generują koszty transakcyjne (koszty sprzedaży poprzednich pozycji funduszu i zakupu nowych pozycji funduszu).

Dzięki funduszom pasywnym (tzw. funduszom ETF) można zaoszczędzić na opłatach, które ponoszone są w przypadku funduszy aktywnych. Istotnym elementem kosztów są opłaty administracyjne z tytułu aktywnie zarządzanego funduszu inwestycyjnego. Można ich uniknąć wybierając fundusze pasywne, tj. zarządzane nieaktywnie.

Fundusze pasywne lub również fundusze indeksowe bardzo często określane są jako fundusze ETF („exchange-traded funds”). Ważne jest, aby nie decydować się na fundusz pasywny (a przynajmniej nie tylko) ze względu na koszty.

Fundusz pasywny należy wybrać przede wszystkim wtedy, jeżeli uważa się, że podmioty zarządzające funduszami aktywnymi nie są w stanie stale generować wyniku lepszego od rynku.

Jeżeli jednak istnieje podmiot zarządzający funduszem, który jest w stanie konsekwentnie i wyraźnie przewyższyć benchmark, należy wybrać zarządzany przez niego fundusz, ponieważ zysk będzie większy pomimo poniesionych opłat.

Jest jeszcze jedna kwestia dotycząca funduszy ETF w porównaniu z funduszami zarządzanymi aktywnie: faktem jest, że wiele funduszy akcyjnych zarządzanych aktywnie nie jest w stanie pobić wyniku swojej stopy odniesienia (benchmarku), dlatego też często jestem pytany, dlaczego miałbym polecać fundusze aktywne, skoro są one droższe niż fundusze pasywne (fundusze ETF) i osiągają gorsze wyniki niż ich pasywni konkurenci.

Odpowiedź jest całkiem prosta: fakt, że większość funduszy zarządzanych aktywnie jest droższa niż ich pasywni konkurenci, a także osiąga gorsze wyniki finansowe, nie oznacza, że wszystkie aktywne fundusze są gorsze od funduszy pasywnych (fundusze ETF).

Ponadto różne badania pokazują, że fundusze zarządzane aktywnie często osiągają lepsze wyniki niż fundusze ETF, zwłaszcza w trudnych okresach na giełdzie.

Nie ma wprawdzie zbyt wielu funduszy zarządzanych aktywnie, które w dłuższych okresach osiągają lepsze wyniki niż indeksy porównawcze, ale nie oznacza to, że nie ma ich wcale. Z uwagi na fakt, że istnieje kilka świetnie zarządzanych funduszy aktywnych, które regularnie osiągają dobre wyniki, szczególnie w trudnych okresach, warto inwestować również w takie fundusze. Trzeba tylko umieć odróżnić dobre fundusze aktywne od tych gorszych. I to jest właśnie nasze zadanie.

Rolf Morrien